AB'NİN GENİŞLEMESİ VE DERİNLEŞMESİ

Avrupa Kömür Çelik Topluluğu'nun kuruluşunun ardından 1957 de kurucu devletler olan Altılar(Fransa, Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda, Lüksemburg) yeniden bir araya gelerek Roma Antlaşmasını imzalıyorlar. Böylece AKÇT'nin yanında AET ve EURATOM un da kurulmasını öngörüyorlar.Ancak bu aşama da görüş farklılıkları ortaya çıkıyor ve İngiltere topluluğa dahil olmadan önce serbest ticaret bölgesi oluşturulmasını istiyor.
Fakat kurucu devletler bu fikri kabul etmeyince İngiltere kendi serbest ticaret bölgesini oluşturarak EFTA'yı kurduğunu açıklıyor.EFTA ya İsveç, Norveç, Danimarka, Portekiz, Avusturya da dahil oluyor.
AKÇT ise ekonomik istikrarı sağlamaya yönelik çalışmalar da bulunurken genişlemelere de yer veriyor. Gelin Avrupa Birliği'ni oluşturan 28 ülke nasıl Birliğe dahil olmuş birlikte göz atalım;


İLK GENİŞLEME

  Takvimler 1961 yılını gösterdiğinde İngiltere Başbakanı John F. Kennedy  AET ile tam üyelik için müzakerelere başlamak istediğini açıklıyor. 10 Ekim 1961 de görüşmeler başlıyor fakat sürekli uzuyor.
de Gaulle'un İngiltere'ye karşı şüpheci yaklaşımı ilk görüşmeler de kapıları kapatıyor.

İngiltere 1967 de iktidara gelen İngiliz İşçi Partisinin ardından İrlanda ile birlikte yeniden AET'ye başvuruyor.
Ancak 1968 yılında görüşmeler için çağrıldığında İngiltere AET'ye girmekten vazgeçiyor.
Kısa bir süre sonra 1972 yılında İngiliz Hükümeti yeniden değişiyor ve bir kez daha yanında İrlanda ve Danimarka ile AET ye başvuruyor. Bu başvurunun ardından 1973 yılında İngiltere, İrlanda ve Danimarka ile Avrupa Birliği ilk genişlemesini yaşamış oluyor.

2.GENİŞLEME

08.06.1960 da Yunanistan, AT'na üye olmak için başvuru da bulunuyor.
1961 de AT ile Yunanistan arasında Ortaklık Antlaşması imzalanıyor. Bu antlaşma 1962 de yürürlüğe giriyor. ( Atina Ant.)
Yunanistan için 22 yıllık uyum süreci belirleniyor. 1967 de Yunanistan da yaşanan askeri darbe ilişkileri dondursa da Türkiye'nin Kıbrıs'a düzenlediği Barış Harekatı ve Yunanistan daki siyasi sebepler dolayısıyla 1981 de Avrupa Birliği ne kabul ediliyor.

3. GENİŞLEME

İspanya 1975 de Franko'nun ölümüyle AT ile ilişkilere başlıyor ve 1977 de tam üyelik başvurusunda bulunuyor. 1985 de imzalanan antlaşmanın ardından 7 yıllık bir uyum süreciyle topluluğa dahil oluyor.
Aynı zamanda EFTA'nın kurucu üyelerinden olan Portekiz de Spinona'nın devrilmesiyle demokratik rejime geçiyor ve 86 da İspanya ile 3.Genişlemeye dahil oluyor.

4.GENİŞLEME

Avusturya 1989 da AT'na üye olmak isteyince Tarafsızlık ve Bağımsızlık Politikası dolayısıyla Belçika tarafından reddediliyor ve süreç başlatılamıyor.
Ancak 1993 yılına gelindiğinde Avusturya, Finlandiya ve İsveç ile görüşmeler gerçekleşiyor. 1994 de Avrupa Komisyonu bu ülkeleri AB'ne çağırıyor ve Norveç'i de davet ediyor. Fakat Norveç halkı yaşam standartlarının düşeceği endişesiyle oylama da 'Hayır' diyor ve 4.Genişleme Avusturya, Finlandiya ve İsveç ile gerçekleşiyor.

(1987 de FAS AT'na üye olmak için başvuruyor fakat coğrafi nedenlerle reddediliyor.)

5.GENİŞLEME

SSCB'nin dağılmasının ardından bağımsızlaşan Doğu Avrupa ülkeleri konstrüktivist açıdan yeniden Avrupalı olabilmek, rasyonel açıdan ise Avrupa pazarından yararlanmak, karar alma mekanizmasına dahil olmak amacıyla AB'ne başvuruyorlar. 
1991 de ; Polonya, Macaristan, Çek.Cumhuriyeti, Slovakya ve Slovenya başvuru da bulunurken,
Litvanya, Letonya, ve Estonya'nın başvurusu coğrafi uzaklık ve entegrasyon açısından 1997 ye sarkıyor.
 AB, kaçakçılığı önlemek, serbest piyasa ekonomisini sağlamak ve Avrupa ve çevresinde siyasi istikrarı sağlamak amacıyla bu ülkelerin başvurularına olumlu bakıyor.
Yunanistan'ın yoğun baskıları ve veto tehdidi dolayısıyla 1994 de topluluğa başvuru da bulunan (Güney)Kıbrıs ve Malta da bu 8 Doğu Avrupa devletiyle birlikte 2004 yılında Avrupa Birliği'ne kabul ediliyor.
Kıbrıs sorununun çözümlenmeden birliğe dahil edilmesi ise Birliğin açıkça itiraf ettiği ve halen pişmanlığını duyduğu bir hata olarak bilinmekte..

5.Genişleme olan en büyük Avrupa Birliği genişlemesi Doğu Avrupa ülkelerini hazmetme kapasitesini oldukça zorlamış bir derinleşme halini almış. bu genişleme ile getirilen Kopenhag Kriterleri gibi çeşitli setler Türkiye üzerinde olumsuz etkiler yaratmış, yer yer hevesimizi kaçırmış ve Avrupa'ya küsmemize sebep olmuştur.

6.GENİŞLEME

2007 Romanya ve Bulgaristan'ın Birliğe dahil edilmesiyle Avrupa Birliği'nin sınırı Türkiye ye dayanıyor.

7.GENİŞLEME

2013 de yaşanan son genişleme ile Hırvatistan da üye devletler arasına katılarak sayıyı 28'e çıkarıyor.

Bu ülkelerin hepsi, -İngiltere de dahil- Avrupa Birliği'ne Türkiye den sonra başvurmuş ve kabul edilmişlerdir.
Türkiye'nin adaylık sürecini ise gelecek yazımda sizlerle paylaşacağım.
Sevgiler..